Ο ΞΕΝΟΦΩΝ,
ΠΑΡΟΤΙ ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΟΣ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΔΟΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΑΊΚΗ (ΜΕΡΙΚΗ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ):
…Στην Αθήνα
η κακοτροπία των δούλων και των μετοίκων3 είναι μεγάλη και δεν
επιτρέπεται ούτε να δείρεις τον δούλο ούτε αυτός παραμερίζει για να
περάσεις…Στην Λακεδαίμονα ο δούλος μου σε φοβάται… …. Και αν κανείς απορήσει γι᾽ αυτό, ότι
αφήνουν εκεί τους δούλους να ζουν πλούσια και μερικούς μάλιστα πολυτελέστατα,
και σ᾽ αυτό θα βρει ότι οι Αθηναίοι ενεργούν με γνώση … Γι᾽ αυτό, λοιπόν,
δώσαμε την ελευθερία του λόγου στους δούλους όπως και στους ελευθέρους καθώς
και στους μετοίκους όπως και στους πολίτες, επειδή η πολιτεία χρειάζεται
μετοίκους για τα πολλά επαγγέλματα και για το ναυτικό.
ΟΙ ΔΟΥΛΟΙ
ΛΟΙΠΟΝ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΟΙ ΜΕΤΟΙΚΟΙ Ή ΟΙ
ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ ΠΟΛΕΜΩΝ ΑΠΛΑ ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΜΟΝΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΨΗΦΟΥ. ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ
ΔΟΥΛΟΥΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΕΚΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ
ΔΟΥΛΩΝ.
Πολλοί σημερινοί
εξαθλιωμένοι ίσως να προτιμούσαν το ‘’καλύτερα δούλος – χωρίς δικαίωμα ψήφου- στην Αθηναίκή δημοκρατία, δηλαδή να ζούμε
πλούσια ή πολυτελέστατα, παρά στη σημερινή εποχή που ζούμε εξαθλιωμένοι αλλά
έχουμε δικαίωμα ψήφου μόνο στο να επιλέγουμε τον τύραννό μας’’.