1. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ ΚΡΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ
ΜΑΡΞ
ΚΑΙ ΕΝΓΚΕΛΣ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΡΑΤΟΣ;
Από τη στιγμή που ο Ένγκελς μας λέει, στην επιστολή του προς τον Μπέμπελ ότι «η κομμούνα δεν ήταν κράτος με την πραγματική έννοια του όρου», είμαστε αναγκασμένοι να βρούμε ποια είναι η πραγματική και η μη πραγματική έννοια της λέξης κράτος.
Ο Λένιν στο βιβλίο του «κράτος και επανάσταση», στο Κεφάλαιο Ι και ειδικά στις αρχές του 2ου υποκεφαλαίου, παράγραφοι 3, 4 και 5, παρουσιάζει κάποιες αναφορές του Ένγκελς για το κράτος.
Ένγκελς: «…
Το δεύτερο διακριτικό γνώρισμα (του κράτους)είναι η ίδρυση μιας δημόσιας
εξουσίας που δεν συμπίπτει πλέον άμεσα με τον ΑΥΤΟ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ σε ΕΝΟΠΛΗ δύναμη
πληθυσμό. Αυτή η ΕΙΔΙΚΗ (μειοψηφική και
ξεχωριστή από την κοινωνία) δύναμη χρειάζεται, γιατί από τότε που η κοινωνία
διασπάστηκε σε τάξεις έγινε αδύνατη η αυτενεργός ένοπλη οργάνωση του πληθυσμού.
Δεν αποτελείται μόνο από οπλισμένα άτομα, αλλά και από εμπράγματα εξαρτήματα, από φυλακές και κάθε λογής ιδρύματα καταναγκασμού, που ήταν άγνωστα στην κοινωνία των γενών..» (Και το πρώτο διακριτικό γνώρισμα του κράτους είναι ο χωρισμός των υπηκόων του κατά εδαφική περιοχή.)
Δεν αποτελείται μόνο από οπλισμένα άτομα, αλλά και από εμπράγματα εξαρτήματα, από φυλακές και κάθε λογής ιδρύματα καταναγκασμού, που ήταν άγνωστα στην κοινωνία των γενών..» (Και το πρώτο διακριτικό γνώρισμα του κράτους είναι ο χωρισμός των υπηκόων του κατά εδαφική περιοχή.)
Σχόλια Λένιν:
«Ο Ένγκελς αναπτύσσει εδώ την έννοια της «δύναμης» που ονομάζεται κράτος, της δύναμης που προήλθε από την κοινωνία αλλά τοποθετείται πάνω από αυτή (και ενάντιά της θα λέγαμε) και ολοένα και περισσότερο ΑΠΟΞΕΝΩΝΕΤΑΙ από αυτή. Σε τι συνίσταται κυρίως η δύναμη αυτή; Στους ΕΙΔΙΚΟΥΣ σχηματισμούς ένοπλων ατόμων, που έχουν στη διάθεσή τους τις φυλακές κλπ. Έχουμε δικαίωμα να μιλάμε για ΕΙΔΙΚΟΥΣ σχηματισμούς ένοπλων ατόμων, γιατί η χαρακτηριστική για κάθε κράτος δημόσια εξουσία «δεν συμπίπτει άμεσα» με τον ένοπλο πληθυσμό, με την ΑΥΤΕΝΕΡΓΟ ΕΝΟΠΛΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ.»
Ποια είναι λοιπόν τα ουσιαστικά στοιχεία του κράτους με την πραγματική έννοιά του;
α. Είναι η ένοπλη οργανωμένη δύναμη για την επιβολή των κοινωνικών κανόνων.
β. Δεν συμπίπτει με την αυτενεργό ένοπλη οργάνωση του πληθυσμού. (Αν η δύναμη για άσκηση επιβολής συνέπιπτε με την αυτενεργό οργάνωση του πληθυσμού δεν θα ήταν κράτος με την πραγματική έννοια του όρου.)
γ. Είναι μια ΕΙΔΙΚΗ (ιδιαίτερη, μειοψηφική) δύναμη, είναι μια οργανωμένη οντότητα η οποία έχει ΑΠΟΞΕΝΩΘΕΙ , έχει διαχωριστεί, έχει «αυτονομηθεί» από την πλειονότητα του πληθυσμού. Δεν είναι όργανο της πλειονότητας της κοινωνίας αλλά είναι όργανο εξυπηρέτησης μια μειονοτικής τάξης στην πάλη της ενάντια στην πλειονότητα, για την καθυπόταξη μιας άλλης τάξης και της πλειονότητας.
Ας εμείνουμε όμως σε αυτή την τρίτη περίπτωση.
Στην ΑΠΟΞΕΝΩΣΗ από την πλειονότητα του πληθυσμού αυτής της δύναμης επιβολής, έγκειται ασφαλώς το χαρακτηριστικό της σαν μειοψηφική (ή μειονοτική) δύναμη.
Σημείωση: Η έννοια της ΕΙΔΙΚΗΣ ή της ΙΔΙΑΙΤΕΡΗΣ δύναμης εκφράζει κυρίως ή σχεδόν αποκλειστικά τη σημασία της ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ και όχι τη σημασία της ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ, τη σημασία της επαγγελματικής ή «επαγγελματικής» ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ.
Δεν είναι η πρακτική εξειδίκευση που την
χαρακτηρίζει σαν κράτος αλλά το χαρακτηριστικό ότι είναι ένα πολύ μικρό μέρος
της κοινωνίας, ότι είναι μια μειονότητα που επιβάλλεται στην πλειονότητα.
Ειδική ή ιδιαίτερη δύναμη δεν σημαίνει εδώ απλά και μόνο εξειδίκευση αλλά σημαίνει κυρίως μειονοτική δύναμη. Και πιο συγκεκριμένα, σημαίνει δύναμη που υπακούει σε μια μειονότητα, δρα σύμφωνα με τις εντολές μιας μειονότητας και όχι της πλειονότητας της κοινωνίας.
Αν η ειδική
δύναμη, με την έννοια της εξειδίκευσης, δρα σύμφωνα με τις εντολές της πλειονότητας του πληθυσμού, υπακούει στις
εντολές της πλειονότητας, τότε αυτή η
δύναμη δεν είναι κράτος με την πραγματική έννοια του όρου. Απλά σε αυτή την περίπτωση είναι
εξειδικευμένη δύναμη, εξειδικευμένο μέσο στην υπηρεσία του κοινωνικού
οργανισμού, είναι αναπόσπαστο μέρος του κοινωνικού οργανισμού. Όπως για
παράδειγμα ο οργανισμός του ανθρώπου και το χέρι του. Μπορεί το χέρι του, με
την εξάσκηση, να αποκτήσει κάποιες
ειδικές δυνατότητες, όμως αυτό δρα σύμφωνα με τις εντολές του ανθρώπου. Δεν
είναι ένα ειδικό – εξειδικευμένο μέσο αποξενωμένο από τον άνθρωπο. Δρα κατ’
εντολή του. Δεν είναι ειδική - ιδιαίτερη – ξεχωριστή δύναμη από τον
ανθρώπινο οργανισμό αλλά είναι γενική δύναμη, ανήκει στη γενική δύναμη του
οργανισμού. (ή ένας εξειδικευμένος αντιπρόσωπος που εκτελεί συγκεκριμένες
εντολές μιας ομάδας)
Το στοιχείο
λοιπόν της μειονοτικής δύναμης είναι απόλυτα απαραίτητο για το χαρακτηρισμό
ενός καταναγκαστικού μηχανισμού σε κράτος, με την πραγματική έννοιά του.
Αυτό βγαίνει ακόμα και από τα πιο κάτω αποσπάσματα
του Λένιν που όμως τα ξεχνά κατά το δοκούν.
Λένιν: Κεφάλαιο ΙV, υποκεφάλαιο 3ο, παράγραφος 8η.
«Η κομμούνα δεν ήταν πια κράτος με την καθαυτό έννοια του όρου ……………………………… Η κομμούνα έπαψε να είναι κράτος, εφόσον είχε να καθυποτάξει ΟΧΙ την πλειονότητα του πληθυσμού, ΑΛΛΑ τη μειονότητα (τους εκμεταλλευτές). Συνέτριψε την αστική κρατική μηχανή.
Στη θέση της ΙΔΙΑΙΤΕΡΗΣ (μειοψηφικής) δύναμης υποταγής πρόβαλε στο προσκήνιο ο ίδιος ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ.» (Αποφεύγει να μας πει αυτενεργός ένοπλος πληθυσμός)
Λένιν κεφάλαιο ΙΙΙ υποκεφάλαιο 2ο, παράγραφος 13η.
«..Από αυτή την άποψη είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο το εξής μέτρο της κομμούνας που υπογραμμίζει ο Μαρξ:……….. η στροφή …… από το κράτος σαν «ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΔΥΝΑΜΗ» καταπίεσης μιας ορισμένης τάξης (κράτος), στην καταστολή καταπιεστών με τη «ΓΕΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ» της ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ, των εργατών και αγροτών (όχι κράτος).»
Εν κατακλείδι, ο ορισμός του πραγματικού κράτους, που βγαίνει από τα πιο πάνω είναι ο εξής:
Κράτος είναι
εκείνος ο ειδικός μηχανισμός καταναγκασμού - βίας, δια μέσου του οποίου μια
μειονότητα υποτάσσει την πλειονότητα του πληθυσμού.
Διαφορετικά.
Κράτος είναι εκείνος ο μηχανισμός δια μέσου του οποίου μια μειοψηφική οικονομική τάξη υποτάσσει μια άλλη τάξη ΚΑΙ την πλειονότητα του πληθυσμού.
Και κράτος ΔΕΝ υπάρχει, όταν ο μηχανισμός καταναγκασμού υπόκειται στο λαό, υπακούει στον αυτενεργό ένοπλο λαό. Όταν δηλαδή ο μηχανισμός καταναγκασμού είναι το μέσο για να πραγματώνεται η αρχή της πλειοψηφίας.
Διαφορετικά.
Κράτος είναι εκείνος ο μηχανισμός δια μέσου του οποίου μια μειοψηφική οικονομική τάξη υποτάσσει μια άλλη τάξη ΚΑΙ την πλειονότητα του πληθυσμού.
Και κράτος ΔΕΝ υπάρχει, όταν ο μηχανισμός καταναγκασμού υπόκειται στο λαό, υπακούει στον αυτενεργό ένοπλο λαό. Όταν δηλαδή ο μηχανισμός καταναγκασμού είναι το μέσο για να πραγματώνεται η αρχή της πλειοψηφίας.
(Αυτός ο
μηχανισμός είναι κοινωνικός, κυβερνητικός, διοικητικός, διαχειριστικός.)
Σημείωση: Σύμφωνα με τους Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν το κράτος είναι κάτι το αρνητικό για την κοινωνία. Έχει αρνητικό «πρόσημο», αρνητική «ετικέτα».
Σημείωση: Σύμφωνα με τους Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν το κράτος είναι κάτι το αρνητικό για την κοινωνία. Έχει αρνητικό «πρόσημο», αρνητική «ετικέτα».
2. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΡΞ ΕΝΓΚΕΛΣ.
Οι Μαρξ και Ένγκελς χρησιμοποίησαν τη λέξη κράτος με δύο ή και τρείς κυρίως διαφορετικές σημασίες. Σε κάποια στιγμή οι παρανοήσεις που προκαλούσε η διαφορετική σημασία που αποδιδόταν στη λέξη κράτος, οδήγησαν τους Ένγκελς Μαρξ να προτείνουν (με την επιστολή του Ένγκελς προς τον Μπέμπελ) να υιοθετηθεί η λέξη κομμούνα αντί της λέξης κράτος.
Να ονοματιστεί κομμούνα η κοινωνική οργάνωση που θα διαδεχθεί το αστικό κράτος, επειδή η δημοκρατία της κομμούνας –ΟΕΝΔΕΛ- δεν ήταν κράτος με την πραγματική έννοια του όρου.
Είναι πολύ σημαντικό. Αν δεν διευκρινιστούν οι διαφορετικές σημασίες που απέδιδαν στη λέξη κράτος οι Μαρξ και Ένγκελς δηλαδή αν δεν διευκρινιστούν και οι περιπτώσεις της μη πραγματικής έννοιας του κράτους, υπάρχει ο κίνδυνος, ορισμένες αναφορές τους να φαίνονται ότι αντιφάσκουν με άλλα συγκεκριμένα λεγόμενά τους ή ότι υπάρχει σύγχυση σε ορισμένες αντιλήψεις τους.
Χρησιμοποιούσαν λοιπόν τη λέξη κράτος με την μη πραγματική έννοιά του στις εξής περιπτώσεις:
α. Για το μηχανισμό οργάνωσης της ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ, τον ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟ ή τη ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ διάφορων ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ λειτουργιών (πέραν της άμεσης επιβολής της θέλησης μιας μειοψηφικής τάξης πάνω στην κοινωνία).
Μαρξ στην «κριτική του προγράμματος της Γκότα»:
«..Το γεγονός ότι πραγματικά με τη λέξη «κράτος» (οι λασαλικοί) εννοούν την κυβερνητική μηχανή (διοικητική – συντονιστική μηχανή) ή το κράτος που αποτελεί ιδιαίτερο οργανισμό που ξεχώρισε από την κοινωνία με τον καταμερισμό της εργασίας, (μέσον ταξικής, μειοψηφικής κυριαρχίας) δείχνουν κιόλας τα λόγια….»
Και εδώ είναι φανερό ότι ο Μαρξ κάνει διαχωρισμό των σημασιών της έννοιας του κράτους. Άλλο η σημασία του κράτους σαν κυβερνητικός (ή διοικητικός) μηχανισμός και διαφορετική η σημασία της ουσίας του κράτους σαν μηχανισμός οργανωμένης βίας για την ταξική επιβολή μιας μειοψηφίας πάνω σε ολόκληρη την υπόλοιπη κοινωνία.
Σε τούτη την παράγραφο του Μαρξ φαίνονται καθαρά δύο
σημασίες του κράτους. Η μια σαν
ιδιαίτερος ειδικός - μειοψηφικός μηχανισμός που ξεχώρισε από την κοινωνία για
να της επιβληθεί (κράτος με την καθαυτό έννοια του όρου) και η άλλη σαν κυβερνητική - διοικητική
μηχανή.
Αυτό το
απόσπασμα, αυτή τη συγκεκριμένη αντίληψη του Μαρξ, ο Λένιν την αποσιωπά.
Σημείωση:
Οι δύο βασικές λειτουργίες του κράτους: Το κράτος θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια πραγματικότητα με δύο λειτουργικές όψεις.
Σημείωση:
Οι δύο βασικές λειτουργίες του κράτους: Το κράτος θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια πραγματικότητα με δύο λειτουργικές όψεις.
Η πρώτη και η πιο ουσιαστική όψη του είναι
εκείνη της ΑΜΕΣΗΣ επιβολής της θέλησης
μιας τάξης, πάνω σε μια άλλη τάξη και στην πλειοψηφία της κοινωνίας. Αυτή η
θέληση επιβάλλεται δια μέσου ενός ειδικού (μειοψηφικού) μηχανισμού βίας .
Η δεύτερη λειτουργική όψη αφορά τη διευθέτηση, διακυβέρνηση, διοίκηση, συντονισμό των διάφορων κοινωνικών σχέσεων ή την εκτέλεση κάποιων κοινωνικών λειτουργιών οι οποίες δεν σχετίζονται ΑΜΕΣΑ με τους όρους της οικονομικής εκμετάλλευσης της πλειοψηφίας από τη μειοψηφική τάξη (αλλά μπορεί να σχετίζονται ΕΜΜΕΣΑ). Πάνω σε τούτη να αναφέρουμε δύο παραδείγματα:
1) Αν ένας απλός άνθρωπος του λαού δεχθεί επίθεση για ληστεία από κάποιον άλλο απλό άνθρωπο του λαού τότε το κράτος μπορεί να επεμβαίνει για να διευθετήσει την κατάσταση ή να επιβάλει κάποιας μορφής δικαιοσύνη κοκ.
Η δεύτερη λειτουργική όψη αφορά τη διευθέτηση, διακυβέρνηση, διοίκηση, συντονισμό των διάφορων κοινωνικών σχέσεων ή την εκτέλεση κάποιων κοινωνικών λειτουργιών οι οποίες δεν σχετίζονται ΑΜΕΣΑ με τους όρους της οικονομικής εκμετάλλευσης της πλειοψηφίας από τη μειοψηφική τάξη (αλλά μπορεί να σχετίζονται ΕΜΜΕΣΑ). Πάνω σε τούτη να αναφέρουμε δύο παραδείγματα:
1) Αν ένας απλός άνθρωπος του λαού δεχθεί επίθεση για ληστεία από κάποιον άλλο απλό άνθρωπο του λαού τότε το κράτος μπορεί να επεμβαίνει για να διευθετήσει την κατάσταση ή να επιβάλει κάποιας μορφής δικαιοσύνη κοκ.
2) Αν κάποιος παραβιάσει τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας
θα τιμωρείται κοκ.
Τέτοιες είναι οι κοινωνικές λειτουργίες του κράτους. Όμως η κοινωνική λειτουργία του δεν πηγάζει από την κάποια καλή φύση ή καλή πρόθεση που το γέννησε (όπως προπαγανδιστικά ισχυρίζονται οι αστοί) αλλά για να βοηθήσει ΕΜΜΕΣΑ (σαν προϋπόθεση) στην πραγμάτωση των καλύτερων όρων, για ευκολότερη και με λιγότερα εμπόδια οικονομική εκμετάλλευση των εργαζομένων από την οικονομική ολιγαρχία (όπως πχ την κοινωνική «ειρήνη»). Αν οι κοινωνικές σχέσεις δεν υπόκεινται σε ένα τουλάχιστον μίνιμουμ διευθέτησης τότε θα υπάρχουν τέτοιο χάος και τέτοιες κοινωνικές συγκρούσεις οι οποίες θα εμποδίζουν την εκμετάλλευση στην πλήρη δυνατή μορφή της. «Την αγελάδα για να την αρμέγεις πρέπει σε κάποιο βαθμό να την συντηρείς».
Τέτοιες είναι οι κοινωνικές λειτουργίες του κράτους. Όμως η κοινωνική λειτουργία του δεν πηγάζει από την κάποια καλή φύση ή καλή πρόθεση που το γέννησε (όπως προπαγανδιστικά ισχυρίζονται οι αστοί) αλλά για να βοηθήσει ΕΜΜΕΣΑ (σαν προϋπόθεση) στην πραγμάτωση των καλύτερων όρων, για ευκολότερη και με λιγότερα εμπόδια οικονομική εκμετάλλευση των εργαζομένων από την οικονομική ολιγαρχία (όπως πχ την κοινωνική «ειρήνη»). Αν οι κοινωνικές σχέσεις δεν υπόκεινται σε ένα τουλάχιστον μίνιμουμ διευθέτησης τότε θα υπάρχουν τέτοιο χάος και τέτοιες κοινωνικές συγκρούσεις οι οποίες θα εμποδίζουν την εκμετάλλευση στην πλήρη δυνατή μορφή της. «Την αγελάδα για να την αρμέγεις πρέπει σε κάποιο βαθμό να την συντηρείς».
Ετούτος ο
διαχωρισμός θα μας είναι απαραίτητος για τη σωστότερη ανάλυση της υλικής
πραγματικότητας που περικλείει η έννοια
του κράτους.
Το διαχωρισμό μεταξύ κράτους και «κράτους» δηλαδή
από τη μια σαν μηχανισμό-μέσο βίας για
την άμεση επιβολή της θέλησης μιας τάξης πάνω στην πλειονότητα του
πληθυσμού και από την άλλη σαν
κυβερνητικό, διαχειριστικό, διοικητικό, συντονιστικό μηχανισμό, ο οποίος
επιτελεί κάποιες κοινωνικές λειτουργίες
και για τον οποίο ο Μαρξ κάνει ακόμα και την εξής αναφορά του «στην κριτική του
προγράμματος Γκότα»:
Ο Μαρξ γράφει «στην κριτική του προγράμματος της Γκότα» (1875):
«Τότε θα αναρωτηθεί κανείς: ποιες
μεταβολές θα υποστεί το κράτος σε μια
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ κοινωνία; Με άλλα λόγια ποιες ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ απομένουν εκεί, που να είναι ανάλογες
με τις σημερινές κρατικές λειτουργίες; (Με τις λειτουργίες του σημερινού αστικού κράτους) Αυτό το ερώτημα μπορεί να
απαντηθεί επιστημονικά και δεν το προσεγγίζουμε στο ελάχιστο όσες φορές και αν
συνθέσουμε τη λέξη λαός με τη λέξη
κράτος.»
(Αν συνθέσουμε τη λέξη λαός και τη λέξη κράτος
τότε θα έχουμε πάντα τη λέξη δημοκρατία ή λαοκρατία. Αυτό σημαίνει ότι ο Μαρξ
πίστευε ότι και στην κομμουνιστική κοινωνία θα υπάρχει δημοκρατία αλλά δεν
μπορούμε να γνωρίζουμε ακριβώς τη μορφή της.)
Σε τούτη την αναφορά του ο Μαρξ φαίνεται να δέχεται ότι στην κομμουνιστική κοινωνία θα υπάρχει κράτος με άλλη μορφή, με κάποιες μεταβολές σε σχέση με το σημερινό αστικό κράτος. Όλοι όμως γνωρίζουν ότι ο Μαρξ μιλούσε για την ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ του κράτους όχι μόνο σε μια μακρινή κομμουνιστική - αταξική κοινωνία αλλά ακόμα και με την ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ (όπως στην κομμούνα).
Τι συμβαίνει λοιπόν;
Εδώ ο Μαρξ διερωτάται για το ποιες από τις διάφορες κοινωνικές ή διοικητικές, συντονιστικές, διαχειριστικές λειτουργίες του σημερινού κράτους, θα μπορέσουν να υπάρξουν στην κομμουνιστική κοινωνία και απαντά ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να το ξέρουμε από τώρα. Γι αυτό χρειάζεται μόνο ειδική επιστημονική απάντηση. Όμως με το να διερωτάται αλλά και με τον τρόπο που διερωτάται, φαίνεται να πιστεύει ότι στην κομμουνιστική κοινωνία θα υπάρχει κάποιος μηχανισμός που θα πρέπει να εκτελεί διάφορες κοινωνικές λειτουργίες. Και αυτό τον μηχανισμό εξακολουθεί να τον ονομάζει κράτος. (Παρά την πρόταση που έκανε με τον Ένγκελς στην επιστολή του τελευταίου προς τον Μπέμπελ για να μην ονομάζεται πια κράτος ο συντονιστικός, διαχειριστικός μηχανισμός της κοινωνίας που θα προκύψει μετά τη συντριβή του αστικού κράτους αλλά να ονομάζεται κομμούνα.)
Καμιά αντίφαση.
Είναι εμφανές ότι χρησιμοποιεί την
λέξη κράτος με τη σημασία του κυβερνητικού, διαχειριστικού ή διοικητικού
μηχανισμού της κοινωνίας ο οποίος θα εκτελεί διάφορες κοινωνικές
λειτουργίες.
Χρησιμοποιεί τη
λέξη κράτος με την όχι καθαυτό - πραγματική έννοιά του αλλά με τη σημασία της
κοινωνικής κυβερνητικής διαχειριστικής δύναμης.
Χρησιμοποιεί τη λέξη κράτος για να αναφερθεί σε ένα
μέρος των λειτουργιών του σημερινού
κράτους (που πιθανόν να υπάρχουν σε κάποιο βαθμό και στην κομμουνιστική
κοινωνία) και οι οποίες δεν ταυτίζονται με τον ένοπλο μειοψηφικό
μηχανισμό. Δηλαδή χρησιμοποιεί τη λέξη κράτος με την μη
πραγματική έννοια του.
β. Χρησιμοποιείται (το κράτος) επίσης με την μη
πραγματική έννοια του, όταν γίνεται αναφορά
στο μηχανισμό μεγάλης οργανωμένης ΔΥΝΑΜΗΣ για την επιβολή συγκεκριμένων κοινωνικών
κανόνων συμπεριφορών. (Ανεξάρτητα από το αν αυτό το μηχανισμό τον κατέχει μια
μειοψηφία ή η πλειονότητα του πληθυσμού, αν είναι «ειδική» ή «γενική
δύναμη». Αρκεί να είναι μεγάλη ένοπλη
δύναμη)
Λένιν κεφάλαιο Ι, υποκεφάλαιο 2ο, παράγραφος 4η.
«Ο Ένγκελς αναπτύσσει την έννοια της «δύναμης» που ονομάζεται κράτος….»
Ένα από τα στοιχεία του κράτους με την πραγματική έννοιά του, το βασικότερο από τα στοιχεία του, είναι βασικά η ύπαρξη μιας ένοπλης δύναμης. Αυτό το στοιχείο όμως δεν είναι επαρκές από μόνο του για να δώσει τον ορισμό του κράτους. Χρειάζεται αυτή η ειδική δύναμη να ανήκει σε μια μειοψηφία, να είναι κάτι το ξεχωριστό από το σύνολο της κοινωνίας.
Η μεγάλη ένοπλη
δύναμη, ο μηχανισμός ένοπλης δύναμης, ανεξάρτητα από το σε ποιόν ανήκε,
ονομαζόταν κράτος από τους αστούς την εποχή του Μαρξ (και σήμερα ονομάζεται κράτος) αλλά αυτό δεν
ανταποκρίνεται στην καθαυτό έννοιά του κράτους.
Για να ήταν κράτος, ετούτη τη μεγάλη δύναμη θα έπρεπε να την κατέχει μια μειοψηφία και να επιβάλλεται δια μέσου αυτής στην πλειοψηφία της κοινωνίας.
Για να ήταν κράτος, ετούτη τη μεγάλη δύναμη θα έπρεπε να την κατέχει μια μειοψηφία και να επιβάλλεται δια μέσου αυτής στην πλειοψηφία της κοινωνίας.
Ο Ένγκελς σε κάποιο σημείο της επιστολής του προς
τον Μπέμπελ γράφει:
«…Εφόσον λοιπόν το κράτος είναι ένας παροδικός θεσμός, που τον χρησιμοποιεί κανείς στον αγώνα, στην επανάσταση για να καθυποτάξει με τη βία τους αντιπάλους του, είναι σκέτη ανοησία να μιλά κανείς για ελεύθερο λαϊκό κράτος. Όσο το προλεταριάτο έχει ακόμα ανάγκη από το κράτος το έχει ανάγκη όχι για την ελευθερία, αλλά για την καθυπόταξη των αντιπάλων του.»
Αυτή η χρήση της λέξης κράτος γίνεται με τη σημασία της μεγάλης ένοπλης δύναμης και αναφέρεται και από τον Ένγκελς στην επιστολή του προς τον Μπέμπελ. Εδώ ονομάζει κράτος την ένοπλη δύναμη του προλεταριάτου κατά τη διάρκεια της επανάστασης, πριν ακόμα την ολοκληρωτική νίκη του προλεταριάτου.
Κράτος με την ΜΗ πραγματική έννοια του όρου αλλά με τη σημασία της δύναμης επιβολής κανόνων.
«…Εφόσον λοιπόν το κράτος είναι ένας παροδικός θεσμός, που τον χρησιμοποιεί κανείς στον αγώνα, στην επανάσταση για να καθυποτάξει με τη βία τους αντιπάλους του, είναι σκέτη ανοησία να μιλά κανείς για ελεύθερο λαϊκό κράτος. Όσο το προλεταριάτο έχει ακόμα ανάγκη από το κράτος το έχει ανάγκη όχι για την ελευθερία, αλλά για την καθυπόταξη των αντιπάλων του.»
Αυτή η χρήση της λέξης κράτος γίνεται με τη σημασία της μεγάλης ένοπλης δύναμης και αναφέρεται και από τον Ένγκελς στην επιστολή του προς τον Μπέμπελ. Εδώ ονομάζει κράτος την ένοπλη δύναμη του προλεταριάτου κατά τη διάρκεια της επανάστασης, πριν ακόμα την ολοκληρωτική νίκη του προλεταριάτου.
Κράτος με την ΜΗ πραγματική έννοια του όρου αλλά με τη σημασία της δύναμης επιβολής κανόνων.
Πηγαίνοντας στο κεφάλαιο IV και στο 2ο υποκεφάλαιο « Η πολεμική κατά των αναρχικών» διαβάζουμε τι γράφει ο Μαρξ (1873):
« Αν ο πολιτικός αγώνας της
εργατικής τάξης προσλαμβάνει επαναστατικές μορφές, αν οι εργάτες αντί της
δικτατορίας της αστικής τάξης προβάλουν τη δική τους επαναστατική δικτατορία,
τότε διαπράττουν το τρομερό έγκλημα να προσβάλουν τα ζητήματα αρχών, διότι, για
να ικανοποιήσουν τις χοντρές καθημερινές τους ανάγκες, για να κάμψουν την
αντίσταση της αστικής τάξης, προσδίδουν στο
κράτος μια επαναστατική ΠΑΡΟΔΙΚΗ μορφή, αντί να καταθέσουν τα όπλα και να καταργήσουν το κράτος».
Και εδώ το κράτος έχει τη (σκέτη) σημασία της ένοπλης οργανωμένης δύναμης «αποφλοιωμένης» από το στοιχείο της μειονότητας.
3. Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΕΝΓΚΕΛΣ ΣΤΟΝ ΜΠΕΜΠΕΛ
Με αυτό το γράμμα ο Ένγκελς κριτικάρει τις αναφορές για τους στόχους που υπήρχαν στο πρόγραμμα της Γκότα, στο πρόγραμμα των γερμανών σοσιαλδημοκρατών κατά τη δεκαετία του 1870.
α. «…. Το ελεύθερο λαϊκό κράτος μετατράπηκε σε ελεύθερο κράτος. Σύμφωνα με την πραγματική έννοια αυτών των λέξεων, ελεύθερο κράτος είναι το ελεύθερο απέναντι στους πολίτες (υπηκόους και όχι πολίτες θα έπρεπε να λέει) του κράτους, δηλαδή ένα κράτος με δεσποτική κυβέρνηση.»
Εδώ κατά τον Ένγκελς το κράτος (με την καθαυτό, με την πραγματική έννοια του όρου) είναι ένας δεσποτικός ολιγαρχικός – μειοψηφικός μηχανισμός και η ουσία του δεν αλλάζει αν μπροστά από την ονομασία του βάλουμε οποιοδήποτε επίθετο όπως «ελεύθερο», «λαϊκό» (ή «παλλαϊκό συνδικάτο» ή και «εργατικό-προλεταριακό» όπως το ονομάζει ο Λένιν και οι λενινιστές!!!).
Στη συνέχεια της επιστολής:
β. «Θα έπρεπε να είχαν παρατήσει όλη αυτή τη φλυαρία για το κράτος (οι συντάκτες του προγράμματος της Γκότα), ιδίως μετά την κομμούνα (1871) η οποία δεν ήταν πια κράτος με την πραγματική έννοια του όρου.»
Εδώ ο Ένγκελς μας λέει ότι η κομμούνα δεν ήταν ΠΙΑ
κράτος με την πραγματική έννοια του όρου γιατί η πραγματική έννοια του όρου
εκφράζει την επιβολή μιας μειοψηφίας πάνω στην πλειονότητα του πληθυσμού.
Δεν ήταν πια κράτος από τις πρώτες μέρες, και ειδικά από τη στιγμή που η
πλειονότητα είχε τη δύναμη να επιβάλλεται στην μειοψηφία. Από την αρχή της (προσωρινής) νίκης της
επανάστασης και μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα κάποιων ημερών, το σύστημα
της κομμούνας δεν ήταν κράτος, έπαψε να υπάρχει κράτος. Πρακτικά αυτό έγινε δυνατό όταν η ένοπλη
εκτελεστική (και η νομοθετική με τη δικαστική) εξουσία πέρασε στα χέρια του
λαού. Δηλαδή έπαψε να υπάρχει
ουσιαστικά κράτος από τις πρώτες
στιγμές αν λάβουμε υπόψη μας ότι η κομμούνα είχε διάρκεια ζωής μόνο 72 μέρες.
Σημείωση: Όπως είπαμε, η πραγματική έννοια της λέξης κράτος εκφράζει την επιβολή μιας μειοψηφίας πάνω στην πλειονότητα του πληθυσμού. Όμως η λέξη κράτος χρησιμοποιούταν την εποχή εκείνη και από τον Μαρξ και από τον Ένγκελς και με σημασίες διαφορετικές από την καθαυτό έννοιά του. Ποιες ήταν αυτές οι σημασίες; Ο Λένιν αποφεύγει να τις αναφέρει. Θα είχε τους λόγους του……
Η επιστολή συνεχίζει:
γ. «Με το λαϊκό κράτος οι αναρχικοί μας γάνωναν το κεφάλι μέχρι αηδίας, παρ ότι ήδη το έργο του Μαρξ εναντίον του Προυντόν και ύστερα το κομμουνιστικό μανιφέστο αναφέρουν ανοιχτά ότι με την ΕΙΣΑΓΩΓΗ (εισαγωγή είναι η λέξη στο πρωτότυπο και όχι εγκαθίδρυση όπως τη χρησιμοποιούν μερικοί μεταφραστές ή πιθανόν και ο Λένιν) στο σοσιαλιστικό καθεστώς - σύστημα, το κράτος ΑΥΤΟΔΙΑΛΥΕΤΑΙ (sich auflost) και ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ.»
Το απόσπασμα στα γερμανικά
«Anarchisten bis zum
Überdruß in die Zähne geworfen worden, obwohl schon
die Schrift Marx' gegen Proudhon und nachher das "Kommunistische Manifest" direkt sagen, daß mit Einführung (εισαγωγή) der
sozialistischen Gesellschaftsordnung der Staat
sich von
selbst auflöst und
verschwindet.»
Το απόσπασμα στα αγγλικά
« The people’s state has been
flung in our teeth ad nauseam by the anarchists, although Marx’s
anti-Proudhon piece and after it the Communist Manifesto declare
outright that, with the introduction
(εισαγωγή) of the
socialist order of society, the state will dissolve of itself and
disappear.»
Εδώ ο Ένγκελς μας λέει κάποια πάρα πολύ σημαντικά πράγματα.
Μας λέει ότι με την ΕΙΣΑΓΩΓΗ στο σοσιαλιστικό σύστημα, ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΑΥΤΟΔΙΑΛΥΕΤΑΙ και ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ (και όχι σε μια πολύ μακρινή κομμουνιστική κοινωνία).
Μας λέει ότι με την ΕΙΣΑΓΩΓΗ στο σοσιαλιστικό σύστημα, ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΑΥΤΟΔΙΑΛΥΕΤΑΙ και ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ (και όχι σε μια πολύ μακρινή κομμουνιστική κοινωνία).
Το βασικό
ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Πότε προσδιορίζεται η ΕΙΣΑΓΩΓΗ στο
σοσιαλιστικό σύστημα;
Από το πιο πάνω απόσπασμα μπορούμε να συμπεράνουμε τουλάχιστον δύο πράγματα.
Πρώτο: Αν το «με την εισαγωγή στο σοσιαλιστικό σύστημα», το συνδυάσουμε με την προηγούμενη παράγραφο στην οποία μας αναφέρει ότι η κομμούνα (ΟΕΝΔΕΛ – πραγματική δημοκρατία) δεν ήταν πια κράτος από τις πρώτες στιγμές της, από τις πρώτες μέρες της, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η εισαγωγή, η ΑΡΧΗ, του σοσιαλιστικού συστήματος συμπίπτει με τη στιγμή της νίκης της επανάστασης, συμπίπτει με τη στιγμή όπου όλη η εκτελεστική (ένοπλη συν διοικητική) και η νομοθετική εξουσία περνά πραγματικά στο λαό, όπως έγινε στην κομμούνα.
Γιατί αν αυτή η εισαγωγή μεταφερόταν για αργότερα τότε η κομμούνα θα ήταν κράτος και ο Ένγκελς θα αντέφασκε.
Δεύτερο: Επίσης μας λέει ότι με την κατάληψη από την πλειονότητα του πληθυσμού αυτής της εξουσίας (ΟΕΝΔΕΛ), το κράτος αυτοδιαλύεται και εξαφανίζεται.
Επομένως η λενινική άποψη ότι το κράτος (με την πραγματική έννοιά του) θα εξαφανιστεί αρκετά μετά την πλήρη εξαφάνιση των τάξεων, στο σχετικά μακρινό μέλλον, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τούτη τη συγκεκριμένη άποψη του Ένγκελς και του Μαρξ. (Αν δεχθούμε ότι ήταν παρών ο Μαρξ στο γράψιμο της επιστολής του Ένγκελς, όπως ισχυρίζεται ο Λένιν.)
Σχόλιο:
Και πως είναι δυνατόν μια υπαρκτή οντότητα που διαλύεται και εξαφανίζεται να αρχίσει στη συνέχεια να μαραίνεται (εξαφανισμένη) μέχρι την μακρινή κομμουνιστική κοινωνία;
Αυτή η άποψη του Λένιν δεν μπορεί να σταθεί ούτε στα
πλαίσια ενός σουρεαλιστικού ποιήματος.
(Άλλο ο μαρασμός διάφορων στοιχείων του διαλυμένου αστικού κράτους που
θα συνεχίζουν να υπάρχουν για ένα σχετικά μεγάλο ή μικρό διάστημα, άλλο
μαρασμός της ΑΝΑΓΚΗΣ για κράτος και άλλο μαρασμός ενός ανύπαρκτου πια
αντικειμένου.)
Ακόμα μπορούμε να σημειώσουμε πάλι ότι η κομμούνα που ήταν δημοκρατία, δεν ήταν πια κράτος από τις πρώτες μέρες. Και ετούτο έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την άποψη του Λένιν που λέει ότι η δημοκρατία είναι κράτος και επομένως θα απονεκρώνεται και αυτή σταδιακά μέχρι την εξαφάνισή της.
Ακόμα μπορούμε να σημειώσουμε πάλι ότι η κομμούνα που ήταν δημοκρατία, δεν ήταν πια κράτος από τις πρώτες μέρες. Και ετούτο έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την άποψη του Λένιν που λέει ότι η δημοκρατία είναι κράτος και επομένως θα απονεκρώνεται και αυτή σταδιακά μέχρι την εξαφάνισή της.
Πιο κάτω η επιστολή λέει:
«Εφόσον λοιπόν
το κράτος είναι ένας παροδικός θεσμός, που τον χρησιμοποιεί κανείς στον αγώνα,
στην επανάσταση για να καθυποτάξει με τη βία τους αντιπάλους του, είναι σκέτη
ανοησία να μιλά κανείς για ελεύθερο λαϊκό κράτος. Όσο το προλεταριάτο έχει
ακόμα ανάγκη από το κράτος το έχει ανάγκη όχι για την ελευθερία, αλλά για την
καθυπόταξη των αντιπάλων του.
Και από τη
στιγμή που θα μπορεί να μιλάει κανείς για ελευθερία, το κράτος παύει να υπάρχει
σαν κράτος.
Γι αυτό εμείς (Ένγκελς – Μαρξ) θα προτείναμε να μπει
παντού στη θέση της λέξης κράτος η λέξη «κοινότητα» (Gemeinwesen) μια θαυμάσια
παλιά γερμανική λέξη, που αντιστοιχεί στη γαλλική λέξη κομμούνα.»
Το απόσπασμα αυτό το χωρίζουμε σε τρεις παραγράφους.
1) Στην πρώτη παράγραφο έχουμε τη λέξη κράτος με μία από τις
όχι καθαυτό έννοιές του. (Δηλαδή όχι με τη σημασία της οργανωμένης
δύναμης μιας μειοψηφίας που επιβάλλεται στην πλειοψηφία.)
Διαφορετικά,
όσες φορές και να διαβάσει κανείς την πρώτη παράγραφο, και προσπαθήσει
να εξηγήσει τη λέξη κράτος με την καθαυτό έννοιά του, δεν
πρόκειται να βγάλει κανένα λογικό νόημα.
Δεν θα βγάλει κανένα νόημα αν ΔΕΝ αποδώσει στη λέξη κράτος την απλή σημασία της μεγάλης οργανωμένης ένοπλης δύναμης επιβολής. Αν λοιπόν στη θέση της λέξης κράτος μπει η
απλή φράση «οργανωμένη ένοπλη δύναμη
επιβολής» ή « μεγάλη ένοπλη δύναμη» τότε
αυτή η παράγραφος δεν αντιφάσκει με τις προηγούμενες.
To «κράτος» λοιπόν, με την απλή έννοια της δύναμης, το χρησιμοποιεί το προλεταριάτο και ο λαός στον αγώνα του, κατά την επανάσταση για να συντρίψει τους αντιπάλους του. Το χρησιμοποιεί μέχρι να κατανικήσει τους εχθρούς του. Όμως κατά τη διάρκεια αυτής της επανάστασης δεν υπάρχει κάποια μορφή παγιωμένου κράτους. Ακόμα το προλεταριάτο δεν έχει παγιώσει τους θεσμούς για το ΟΕΝΔΕΛ. Ακόμα είναι μια κατάσταση ρευστή. Η κάθε αντιμαχόμενη πλευρά αγωνίζεται να υπερισχύσει της άλλης. Αυτή η σημασία του κράτους (απλά μεγάλη ένοπλη δύναμη) υπάρχει μόνο κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Και η έννοια της επανάστασης (εδώ κατά τον Ένγκελς) δεν επεκτείνεται χρονικά πέραν της πλήρους συντριβής του αστικού κράτους. Γιατί αν επεκτεινόταν και μετά τη συντριβή του αστικού κράτους και εάν χρησιμοποιούσε τη λέξη κράτος με την καθαυτό έννοιά του τότε θα επεκτεινόταν και η έννοια του κράτους. Έτσι θα συνεχίζαμε να είχαμε κράτος και η κομμούνα θα ήταν και αυτή κράτος. Ετούτο όμως θα ερχόταν σε αντίφαση με τα προηγούμενα λεγόμενά του: «..ιδίως μετά την κομμούνα (1871) η οποία δεν ήταν πια κράτος με την πραγματική έννοια του όρου.» και «…με την ΕΙΣΑΓΩΓΗ (και όχι με την εγκαθίδρυση - παγίωση που σημαίνει ότι μπορεί να αργήσει) στο σοσιαλιστικό σύστημα - καθεστώς, το κράτος ΑΥΤΟΔΙΑΛΥΕΤΑΙ (sich auflost) και ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ.»
2) Πηγαίνοντας τώρα στην πρώτη πρόταση της δεύτερης παραγράφου (Και από τη στιγμή που θα μπορεί να μιλάει κανείς για ελευθερία, το κράτος παύει να υπάρχει σαν κράτος) μπορούμε να συμπεράνουμε ότι όταν το κράτος σαν ειδική δύναμη επιβολής πάψει να υπάρχει και στη θέση της μπει η γενική δύναμη του αυτενεργού ένοπλου λαού τότε μπορούμε να μιλάμε ότι επέρχεται η κοινωνική ελευθερία. Όπως έγινε και στην Παρισινή κομμούνα – δημοκρατία. Μετά τη συντριβή λοιπόν του αστικού κράτους και την πλήρη υπερίσχυση της επανάστασης, η οποία επιβάλλει την ένοπλη, τη νομοθετική και τη δικαστική εξουσία στο λαό, παύει να υπάρχει το κράτος με την πραγματική ουσία του όρου (μηχανισμός επιβολής μιας μειοψηφίας πάνω στην πλειοψηφία της κοινωνίας) και ταυτόχρονα αρχίζει η ελευθερία.
(Κοινωνική ελευθερία του ατόμου σημαίνει
ανεμπόδιστη συμπεριφορά μέσα όμως σε πλαίσια κοινωνικών κανόνων όπου η θέσπισή
τους πραγματοποιείται με δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής όλων των μελών
της κοινωνίας και γίνονται αποδεκτοί από την πλειοψηφία της κοινωνίας.)
Επομένως η πραγματική ελευθερία αρχίζει ΜΟΝΟ μέσα
στα πλαίσια του δημοκρατικού πολιτεύματος – ΟΕΝΔΕΛ-. Ο Λένιν
αντίθετα φαίνεται ότι δεν έχει την πραγματική σημασία της έννοιας της
ελευθερίας και ότι έχει τη χυδαία – επιφανειακή και ουτοπική σημασία του
απόλυτα ανεμπόδιστου.
3) Στη δεύτερη πρόταση της δεύτερης παραγράφου οι Ένγκελς Μαρξ λένε στους Γερμανούς συντρόφους τους να σβήσουν τη λέξη κράτος από το πρόγραμμά τους (για την οργανωτική μορφή της κοινωνίας μετά τη νίκη του προλεταριάτου επί της αστικής τάξης) και να την αντικαταστήσουν με τη λέξη κομμούνα - «κοινότητα»!!!
Όπως η κομμούνα του 1871 η οποία δεν ήταν κράτος με την πραγματική έννοια του όρου.
Μα γιατί τους κάνουν αυτή την πρόταση;
Μα είναι προφανές. Αφενός διαπιστώνουν ότι η χρήση της λέξης κράτος με πολλές σημασίες (κράτος σαν μεγάλη δύναμη ή κράτος σαν κυβερνητικό διαχειριστικό μηχανισμό) προκαλεί μεγάλες συγχύσεις στο κίνημα. Επίσης η οργανωτική μορφή της κοινωνίας, μετά τη νίκη του εργατικού κινήματος επί της αστικής τάξης, θα είναι (αμέσως) μια ακρατική (με την ουσιαστική σημασία της λέξης) μορφή οργάνωσης της κοινωνίας, (δημοκρατική ρεπούμπλικα – Όλη η Ένοπλη, η Νομοθετική και η Δικαστική Εξουσία στο Λαό - ΟΕΝΔΕΛ) . Θα υπάρχει μόνο η δύναμη καταναγκασμού του Κοινωνικού κυβερνητικού- διαχειριστικού μηχανισμού για την επιβολής της θέλησης της πλειοψηφίας στη μειοψηφία.
Αυτό (ΟΕΝΔΕΛ) είναι μια ακρατική μορφή οργάνωσης με την πραγματική έννοια του όρου, όπως ακρατική μορφή οργάνωσης της κοινωνίας ήταν η Παρισινή κομμούνα του 1871, όπως λέει ο Ένγκελς και συμφωνεί και ο Μαρξ.
Ο Λένιν όμως συγχέει την πραγματική έννοια της λέξης κράτος με τη λέξη «κράτος» που δεν έχει την πραγματική-πλήρη σημασία του για να μπορέσει τελικά να βάλει μια μειοψηφία (ηγεσία κόμματος) στην εξουσία. Να βάλει μια μειοψηφία να επιβάλλεται στην πλειοψηφία του πληθυσμού. Κάτι τέτοιο όμως είναι κράτος με την πραγματική σημασία του όρου, είναι άποψη αντικομμουνιστική, με τη σημασία ότι είναι σε απόλυτη αντίθεση με το όλη η εξουσία στην κοινότητα - κομμούνα.
Τελικά, για να γλυκάνει το πικρό χάπι φτιάχνει στα μέτρα του τη θεωρία της εξαφάνισης του κράτους σε μια σχετικά μακρινή κομμουνιστική κοινωνία…
Εν κατακλείδι να αναφέρουμε ότι στη μελέτη των κειμένων των Μαρξ Ένγκελς θα πρέπει να προσέχουμε, σε κάθε περίπτωση με ποια σημασία χρησιμοποιούν τη λέξη κράτος.
Πχ ο Μαρξ στο
κομμουνιστικό μανιφέστο ( 1848) γράφει:
« ….Είδαμε ήδη πιο πάνω ότι το πρώτο βήμα στην εργατική επανάσταση είναι η
ανύψωση του προλεταριάτου σε άρχουσα τάξη, η κατάκτηση της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ.
Το προλεταριάτο θα χρησιμοποιήσει την πολιτική του κυριαρχία για να ΑΠΟΣΠΑΣΕΙ ΣΤΑΔΙΑΚΑ από την αστική τάξη και το κεφάλαιο, για να συγκεντρώσει όλα τα εργαλεία παραγωγής στα χέρια του ΚΡΑΤΟΥΣ*….»
Το προλεταριάτο θα χρησιμοποιήσει την πολιτική του κυριαρχία για να ΑΠΟΣΠΑΣΕΙ ΣΤΑΔΙΑΚΑ από την αστική τάξη και το κεφάλαιο, για να συγκεντρώσει όλα τα εργαλεία παραγωγής στα χέρια του ΚΡΑΤΟΥΣ*….»
Εδώ
είναι προφανές ότι τη λέξη κράτος τη χρησιμοποιεί με τη σημασία της ΔΥΝΑΜΗΣ του
κοινωνικού διαχειριστικού μηχανισμού, του μηχανισμού που θα εκτελεί διάφορες
κοινωνικές λειτουργίες και όχι με τη σημασία του κράτους σαν μειοψηφική δύναμη επιβολής.
Αν τη χρησιμοποιούσε με την έννοια του κράτους σαν μειοψηφική δύναμη τότε θα είχαμε κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής και όχι κοινωνικοποίηση. Ο Μαρξ όμως δεν μίλησε ποτέ για κρατικοποίηση αλλά μόνο για κοινωνικοποίηση. (Ιδιοκτησία είναι η δυνατότητα ενός υποκειμένου να κάνει χρήση και διάθεση ενός αντικειμένου)
ΣΧΟΛΙΟ: Η επιστολή του Ένγκελς στο Μπέμπελ γράφτηκε περίπουτον Απρίλη του 1785. Εκείνη την περίοδο ο Ένγκελς έμενε μαζί με τον Μαρξ, ήταν συγκάτοικοι και την ίδια περίοδο που ο Ένγκελς έγραφε την επιστολή στον Μπέμπελ, ο Μαρξ έγραφε την κριτική του προγράμματος της Γκότα. Και οι δύο έκαναν κριτική στο γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της εποχής εκείνης. Ασχολούνταν με το ίδιο θέμα. Ο Ένγκελς έστειλε την επιστολή στο Μπέμπελ και ο Μαρξ έστειλε τις απόψεις του μετά από κανά δυό εβδομάδες (Μάιο).
Είναι λοιπόν φυσικό να εικάσουμε με βεβαιότητα ότι αντάλλασαν απόψεις πάνω στο ίδιο θέμα και ότι ο καθένας τους ήταν γνώστης των γραπτών του άλλου, ο καθένας «ενέκρινε» τις απόψεις του άλλου και ασφαλώς δεν θα έγραφαν αντιφατικά πράγματα. (Όσο ζούσε ο Μαρξ, ο Ένγκελς έλεγε πάντα τα ίδια πράγματα με τον Μαρξ γιατί μετά άρχισε να «ρετάρει λίγο».)
Έτσι όταν ο Ένγκελς έγραφε ότι η κομμούνα (μέσα σε 72 μέρες) δεν ήταν κράτος με την πραγματική έννοια, ότι με την εισαγωγή στο σοσιαλιστικό σύστημα το κράτος σαν ουσία αυτοδιαλύεται και ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ (και όχι στη μακρινή κομμουνιστική κοινωνία όπως θέλει ο Λένιν για να διαμορφώσει τη θεωρία του κομματικού κράτους, της κομματικής δικτατορίας η οποία θα πρέπει να επιβληθεί μέχρι τότε), δηλαδή ότι αμέσως μετά την ανατροπή της αστικής εξουσίας και της εγκαθίδρυσης της δημοκρατικής ρεπούμπλικα – δημοκρατίας – ΟΕΝΔΕΛ, ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΗΡΧΕ ΠΙΑ ΚΡΑΤΟΣ (τα όποια συντρίμμια θα «μαραίνονταν» σταδιακά) και ότι με την εισαγωγή στο σοσιαλιστικό σύστημα δεν θα έπρεπε (προτείνουν) να ονομάζεται πια κράτος η κυβερνητική, διαχειριστική δύναμη αλλά να ονομάζεται κομμούνα – κοινότητα, όλα αυτά ήταν σε γνώση του Μαρξ ο οποίος συμφωνούσε, τα ενέκρινε.
Τώρα πως είναι δυνατόν να γράφουν για το ίδιο θέμα, να έχουν τις ίδιες απόψεις και
ο Μαρξ στην κριτική του προγράμματος της Γκότα να αναφέρει:
«Ανάµεσα στην καπιταλιστική και την κοµµουνιστική κοινωνία βρίσκεται η περίοδος της επαναστατικής µετατροπής της µιας στην άλλη. Και σ' αυτή την περίοδο αντιστοιχεί µια πολιτική µεταβατική περίοδος, όπου το ΚΡΑΤΟΣ της δεν µπορεί να είναι τίποτε άλλο, παρά η επαναστατική ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ.»
Αυτό το απόσπασμα είναι βούτυρο στο ψωμί του Λένιν, των λενινιστών και του κάθε λογής ανεγκέφαλου «κομμουνιστή» εξουσιολιγούρη για να «στοιχειοθετήσει» τις απόψεις του περί αναγκαιότητας ύπαρξης κράτους (μειοψηφικής δύναμης στην εξουσία), για την αναγκαιότητα κρατικοποίησης (και όχι κοινωνικοποίησης) των μέσων παραγωγής κλπ. Δηλαδή ουσιαστικά για να «στοιχειοθετήσει» την εξουσιολιγουριά του, την αρρώστια του ή την ανάγκη διατήρησης του επαγγέλματος του «επαναστάτη», του εργατοπατέρα.
Φυσικά ένα τέτοιο συμπέρασμα θα βγει αν δεν ληφθεί υπόψη η πραγματική έννοια και η μη πραγματική έννοια του όρου του κράτους όπως αυτές είναι κατά τους Μαρξ και Ένγκελς καθώς και η έννοια της δικτατορίας του προλεταριάτου..
Αν τη χρησιμοποιούσε με την έννοια του κράτους σαν μειοψηφική δύναμη τότε θα είχαμε κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής και όχι κοινωνικοποίηση. Ο Μαρξ όμως δεν μίλησε ποτέ για κρατικοποίηση αλλά μόνο για κοινωνικοποίηση. (Ιδιοκτησία είναι η δυνατότητα ενός υποκειμένου να κάνει χρήση και διάθεση ενός αντικειμένου)
ΣΧΟΛΙΟ: Η επιστολή του Ένγκελς στο Μπέμπελ γράφτηκε περίπουτον Απρίλη του 1785. Εκείνη την περίοδο ο Ένγκελς έμενε μαζί με τον Μαρξ, ήταν συγκάτοικοι και την ίδια περίοδο που ο Ένγκελς έγραφε την επιστολή στον Μπέμπελ, ο Μαρξ έγραφε την κριτική του προγράμματος της Γκότα. Και οι δύο έκαναν κριτική στο γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της εποχής εκείνης. Ασχολούνταν με το ίδιο θέμα. Ο Ένγκελς έστειλε την επιστολή στο Μπέμπελ και ο Μαρξ έστειλε τις απόψεις του μετά από κανά δυό εβδομάδες (Μάιο).
Είναι λοιπόν φυσικό να εικάσουμε με βεβαιότητα ότι αντάλλασαν απόψεις πάνω στο ίδιο θέμα και ότι ο καθένας τους ήταν γνώστης των γραπτών του άλλου, ο καθένας «ενέκρινε» τις απόψεις του άλλου και ασφαλώς δεν θα έγραφαν αντιφατικά πράγματα. (Όσο ζούσε ο Μαρξ, ο Ένγκελς έλεγε πάντα τα ίδια πράγματα με τον Μαρξ γιατί μετά άρχισε να «ρετάρει λίγο».)
Έτσι όταν ο Ένγκελς έγραφε ότι η κομμούνα (μέσα σε 72 μέρες) δεν ήταν κράτος με την πραγματική έννοια, ότι με την εισαγωγή στο σοσιαλιστικό σύστημα το κράτος σαν ουσία αυτοδιαλύεται και ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ (και όχι στη μακρινή κομμουνιστική κοινωνία όπως θέλει ο Λένιν για να διαμορφώσει τη θεωρία του κομματικού κράτους, της κομματικής δικτατορίας η οποία θα πρέπει να επιβληθεί μέχρι τότε), δηλαδή ότι αμέσως μετά την ανατροπή της αστικής εξουσίας και της εγκαθίδρυσης της δημοκρατικής ρεπούμπλικα – δημοκρατίας – ΟΕΝΔΕΛ, ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΗΡΧΕ ΠΙΑ ΚΡΑΤΟΣ (τα όποια συντρίμμια θα «μαραίνονταν» σταδιακά) και ότι με την εισαγωγή στο σοσιαλιστικό σύστημα δεν θα έπρεπε (προτείνουν) να ονομάζεται πια κράτος η κυβερνητική, διαχειριστική δύναμη αλλά να ονομάζεται κομμούνα – κοινότητα, όλα αυτά ήταν σε γνώση του Μαρξ ο οποίος συμφωνούσε, τα ενέκρινε.
Τώρα πως είναι δυνατόν να γράφουν για το ίδιο θέμα, να έχουν τις ίδιες απόψεις και
ο Μαρξ στην κριτική του προγράμματος της Γκότα να αναφέρει:
«Ανάµεσα στην καπιταλιστική και την κοµµουνιστική κοινωνία βρίσκεται η περίοδος της επαναστατικής µετατροπής της µιας στην άλλη. Και σ' αυτή την περίοδο αντιστοιχεί µια πολιτική µεταβατική περίοδος, όπου το ΚΡΑΤΟΣ της δεν µπορεί να είναι τίποτε άλλο, παρά η επαναστατική ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ.»
Αυτό το απόσπασμα είναι βούτυρο στο ψωμί του Λένιν, των λενινιστών και του κάθε λογής ανεγκέφαλου «κομμουνιστή» εξουσιολιγούρη για να «στοιχειοθετήσει» τις απόψεις του περί αναγκαιότητας ύπαρξης κράτους (μειοψηφικής δύναμης στην εξουσία), για την αναγκαιότητα κρατικοποίησης (και όχι κοινωνικοποίησης) των μέσων παραγωγής κλπ. Δηλαδή ουσιαστικά για να «στοιχειοθετήσει» την εξουσιολιγουριά του, την αρρώστια του ή την ανάγκη διατήρησης του επαγγέλματος του «επαναστάτη», του εργατοπατέρα.
Φυσικά ένα τέτοιο συμπέρασμα θα βγει αν δεν ληφθεί υπόψη η πραγματική έννοια και η μη πραγματική έννοια του όρου του κράτους όπως αυτές είναι κατά τους Μαρξ και Ένγκελς καθώς και η έννοια της δικτατορίας του προλεταριάτου..
Όταν ο Ένγκελς γράφει:
Θα έπρεπε να είχαν παρατήσει όλη αυτή τη φλυαρία για το κράτος (οι συντάκτες του προγράμματος της Γκότα), ιδίως μετά την κομμούνα (1871) η οποία δεν ήταν πια κράτος με την πραγματική έννοια του όρου», ΣΗΜΑΙΝΕΙ, οπωσδήποτε, ότι υπάρχει πραγματική και μη πραγματική έννοια του όρου ΚΡΑΤΟΣ, ότι υπάρχουν δύο έννοιες.
Ποια είναι η μια και ποια είναι η άλλη απέφυγε να μας το εξηγήσει και ο Λένιν αλλά πιο πολύ αποφεύγουν να μας το εξηγήσουν οι λενινιστές.
Φυσικά στο πιο πάνω απόσπασμα έχουμε τον όρο κράτος με την μη πραγματική έννοιά του.
Θα έπρεπε να είχαν παρατήσει όλη αυτή τη φλυαρία για το κράτος (οι συντάκτες του προγράμματος της Γκότα), ιδίως μετά την κομμούνα (1871) η οποία δεν ήταν πια κράτος με την πραγματική έννοια του όρου», ΣΗΜΑΙΝΕΙ, οπωσδήποτε, ότι υπάρχει πραγματική και μη πραγματική έννοια του όρου ΚΡΑΤΟΣ, ότι υπάρχουν δύο έννοιες.
Ποια είναι η μια και ποια είναι η άλλη απέφυγε να μας το εξηγήσει και ο Λένιν αλλά πιο πολύ αποφεύγουν να μας το εξηγήσουν οι λενινιστές.
Φυσικά στο πιο πάνω απόσπασμα έχουμε τον όρο κράτος με την μη πραγματική έννοιά του.
4. Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ
ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ ΛΕΝΙΝ
Ποια είναι η πραγματική έννοια του κράτους για τον Λένιν; Ίσως είναι δύσκολο να απαντηθεί, όμως μπορεί και να δοθεί κάποια σχετική απάντηση.
Βασικά ο Λένιν είτε αποφεύγει να ορίσει τις κεντρικές έννοιες που πραγματεύεται είτε παρουσιάζει πολλούς ασαφείς διαφορετικούς ή και αντιφατικούς ορισμούς, με αποτέλεσμα να καταλήγουμε στην παντελή έλλειψη ενός κύριου ορισμού.
α. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι ο ορισμός του Λένιν για το κράτος βγαίνει από τα πιο κάτω αποσπάσματα του.
Λένιν: Κεφάλαιο ΙV, υποκεφάλαιο 3ο . παράγραφος 8η.
«Η κομμούνα δεν ήταν πια κράτος
με την καθαυτό έννοια του όρου ………………
Η κομμούνα ΕΠΑΨΕ να είναι
κράτος, εφόσον είχε να καθυποτάξει ΟΧΙ
την πλειονότητα του πληθυσμού, ΑΛΛΑ τη μειονότητα (τους εκμεταλλευτές).
Συνέτριψε την αστική κρατική μηχανή.
Στη θέση της ΙΔΙΑΙΤΕΡΗΣ (μειοψηφικής) δύναμης υποταγής (κράτος) πρόβαλε στο προσκήνιο ο ίδιος ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ.»
Στη θέση της ΙΔΙΑΙΤΕΡΗΣ (μειοψηφικής) δύναμης υποταγής (κράτος) πρόβαλε στο προσκήνιο ο ίδιος ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ.»
Λένιν
κεφάλαιο ΙΙΙ υποκεφάλαιο 2ο, παράγραφος 13η.
«..Από αυτή την άποψη είναι
ιδιαίτερα αξιοσημείωτο το εξής μέτρο της κομμούνας που υπογραμμίζει ο
Μαρξ:……….. η στροφή …… από το κράτος σαν «ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΔΥΝΑΜΗ» καταπίεσης μιας ορισμένης τάξης
(κράτος), στην καταστολή καταπιεστών με τη «ΓΕΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ» της
ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ, των εργατών και αγροτών (όχι κράτος).»
Δηλαδή ότι κράτος είναι εκείνος ο ιδιαίτερος μηχανισμός καταναγκασμού – βίας δια μέσου του οποίου μια μειονότητα επιβάλλεται – καταπιέζει την πλειονότητα του πληθυσμού (δηλαδή είναι το βασικότερο μέσον για να επιβάλλεται η ισχύς της μειοψηφίας). Αυτό φαίνεται να ισχυρίζεται ο Λένιν στα πιο πάνω αποσπάσματα, συμφωνώντας με τον Ένγκελς.
Δηλαδή ότι κράτος είναι εκείνος ο ιδιαίτερος μηχανισμός καταναγκασμού – βίας δια μέσου του οποίου μια μειονότητα επιβάλλεται – καταπιέζει την πλειονότητα του πληθυσμού (δηλαδή είναι το βασικότερο μέσον για να επιβάλλεται η ισχύς της μειοψηφίας). Αυτό φαίνεται να ισχυρίζεται ο Λένιν στα πιο πάνω αποσπάσματα, συμφωνώντας με τον Ένγκελς.
β. Όμως τον πιο πάνω ορισμό, επ’ ουδενί δεν μπορεί να τον κρατήσει σταθερό και έτσι τον εγκαταλείπει όταν έρχεται σε σύγκρουση με τη λογική του σχεδίου του για κομματικό (πραγματικό) κράτος, για κομματική δικτατορία.
Κεφάλαιο ΙΙ, υποκεφάλαιο 1ο, παράγραφος 10η.
«Το κράτος είναι μια ιδιαίτερη οργάνωση
δύναμης, είναι η οργάνωση της βίας για την καταπίεση ΚΑΠΟΙΑΣ ΤΑΞΗΣ. (αόριστα) Ποια όμως τάξη πρέπει να
καταπιέζει το προλεταριάτο; Φυσικά μόνο την εκμεταλλεύτρια τάξη, δηλαδή την
αστική τάξη…»
Από αυτό το απόσπασμα βγαίνει ο εξής ορισμός:
Κράτος είναι
εκείνος ο ειδικός μηχανισμός καταναγκασμού διά μέσου του οποίου μια οικονομική
τάξη επιβάλλεται πάνω σε κάποια άλλη τάξη, ανεξάρτητα δηλαδή από το αν το
υποκείμενο που επιβάλλεται, δια μέσου αυτού του μηχανισμού, είναι μειοψηφικό ή
πλειοψηφικό δηλαδή ανεξάρτητα από το αν μια μειοψηφία επιβάλλεται στην
πλειοψηφία ή η πλειοψηφία επιβάλλεται στην μειοψηφία. Όμως με τούτο τον ορισμό, ο Λένιν κάνει
μια «έκπτωση» σε σχέση με τον αρχικό ορισμό του Ένγκελς που φαινόταν να τον
αποδέχεται.
γ. Αλλά θα μπορούσε να αφήσει σταθερό τον πιο πάνω κουτσουρεμένο ορισμό του ή μήπως και αυτός του ήταν εμπόδιο;
Ας δούμε τα πιο κάτω τρία αποσπάσματα.
Λένιν κεφάλαιο IV, υποκεφάλαιο 6ο, παράγραφος 10η.
« …Εμείς θέτουμε σαν τελικό μας σκοπό την κατάργηση του κράτους δηλαδή κάθε οργανωμένης και συστηματικής βίας πάνω στους ανθρώπους ΓΕΝΙΚΑ.
Δεν περιμένουμε να έρθει μια τέτοια κοινωνική
τάξη πραγμάτων, όπου δεν θα τηρείται η αρχή υποταγής της μειοψηφίας στην
πλειοψηφία (δημοκρατία). Αλλά τείνοντας προς τον σοσιαλισμό, έχουμε την
πεποίθηση ότι θα μετεξελίσσεται σε κομμουνισμό και, σε συνδυασμό με αυτό, θα
εκλείπει οποιαδήποτε ανάγκη άσκησης βίας πάνω στους ανθρώπους γενικά, η ανάγκη
της υποταγής του ενός ανθρώπου στον άλλο, της μιας μερίδας του πληθυσμού πάνω
στην άλλη μερίδα, γιατί οι άνθρωποι θα συνηθίσουν να τηρούν τους
στοιχειώδεις όρους της κοινωνικής ζωής δίχως βία και δίχως υποταγή!!!»
Λένιν κεφάλαιο V, υποκεφάλαιο 4ο, παράγραφος 20η
«Η δημοκρατία είναι μορφή
κράτους, μια από τις παραλλαγές του. Επομένως, αποτελεί, όπως και κάθε κράτος, οργανωμένη και συστηματική άσκηση βίας
πάνω σε άτομα.»
Κεφάλαιο V, υποκεφάλαιο 2ο, παράγραφος 14η.
Κεφάλαιο V, υποκεφάλαιο 2ο, παράγραφος 14η.
«…… Μόνο στην κομμουνιστική κοινωνία, όταν η αντίσταση των καπιταλιστών
θα έχει τσακιστεί οριστικά,…… Και μόνο τότε η δημοκρατία θα αρχίσει να
απονεκρώνεται για τον απλούστατο λόγο ότι οι άνθρωποι, απολυτρωμένοι από την
καπιταλιστική δουλεία, από τις αναρίθμητες φρικαλεότητες, αγριότητες,
παραλογισμούς και αισχρότητες της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, θα συνηθίσουν
σιγά-σιγά να τηρούν τους στοιχειώδεις κανόνες συμβίωσης που είναι γνωστοί από
αιώνες και που επαναλαμβάνονται εδώ και χιλιάδες χρόνια σε όλους τους κώδικες,
να τους τηρούν δίχως βία, δίχως καταναγκασμό, δίχως υποταγή, ΔΙΧΩΣ ΤΟΝ ΕΙΔΙΚΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΜΟΥ
ΠΟΥ ΛΕΓΕΤΑΙ ΚΡΑΤΟΣ.» (Εδώ τη λέξη «ειδικό» τη χρησιμοποιεί προφανώς με
τη σημασία της εξειδίκευσης)
Σε τούτες τις περιπτώσεις, εκτός του ότι λείπει εντελώς το στοιχείο της μειοψηφίας που επιβάλλεται στην πλειοψηφία, έχει αφαιρεθεί επί πλέον και το στοιχείο της οικονομικής τάξης που επιβάλλεται σε μια άλλη τάξη. Έχουμε δηλαδή μια περαιτέρω έκπτωση από τον αρχικό πραγματικό ορισμό του κράτους.
Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι και αν ακόμα ο μηχανισμός
καταναγκασμού ανήκει στην πλειονότητα, εκτελεί εντολές της πλειονότητας,
υπόκειται πλήρως στην πλειονότητα και είναι εξειδικευμένος στην καταπολέμηση
του κοινού εγκλήματος, είναι κράτος. Αν πχ ο μηχανισμός της πλειονότητας θα
καταναγκάζει παιδόφιλους, βιαστές κλπ, είναι κράτος.
Από τούτα τα αποσπάσματα του Λένιν βγαίνει ο
ακόλουθος ορισμός.
Κράτος είναι
εκείνος ο ειδικός (εξειδικευμένος;) μηχανισμός δια μέσου του οποίου γίνεται
άσκηση βίας πάνω σε άτομα (και αυτός ο μηχανισμός μπορεί να υπάρχει και σε ένα στάδιο της μακρινής κομμουνιστικής
κοινωνίας, όπου θα υπάρχει ακόμα και η πιο ολοκληρωμένη δημοκρατία)..
Με αυτό τον τελευταίο ορισμό ο Λένιν, μπορεί να
προετοιμάσει το έδαφος για να ονομάσει κράτος, κάθε σύστημα που θα διαδεχθεί το
αστικό κράτος, αρκεί να διαθέτει έναν εξειδικευμένο μηχανισμό καταναγκασμού. Προφανώς, μόνο έτσι μπορεί να πει ότι και η
πραγματική δημοκρατία είναι κράτος, όπως θα δούμε παρακάτω, και έτσι να
της βάλει το αρνητικό πρόσημο, την αρνητική ετικέτα που έχει η έννοια του
κράτους.
Το πιο
μεγάλο αγκάθι για το
Λένιν, στον πραγματικό ορισμό του κράτους, είναι το στοιχείο της μειοψηφίας που
επιβάλλεται στην πλειοψηφία γιατί το αντίθετό του, δηλαδή η ακρατική μορφή
οργάνωσης της κοινωνίας, ταυτίζεται με την υποταγή της μειοψηφίας στην πλειοψηφία
και αυτό είναι ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ και η ΑΡΧΗ της δημοκρατίας. Άρα η δημοκρατία-δημοκρατική
ρεπούμπλικα ΔΕΝ είναι κράτος.
Τη δημοκρατία -ΟΕΝΔΕΛ- θα πρέπει να πολεμήσει, θα πρέπει να τη βγάλει από τη μέση, θα πρέπει να την διαβάλει
ονομάζοντάς την κράτος κλπ, όπως:
Λένιν κεφάλαιο I, υποκεφ 4ο , παράγραφος 8η.
Λένιν κεφάλαιο I, υποκεφ 4ο , παράγραφος 8η.
«Τρίτο. Για «απονέκρωση………… Από μια πρώτη ματιά τούτο φαίνεται πολύ
παράξενο . «Ακατανόητο» όμως είναι για
όποιον δεν διανοείται ότι η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
είναι επίσης ΚΡΑΤΟΣ και ότι, συνεπώς,
και η δημοκρατία θα ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΕΙ όταν ΘΑ
ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΕΙ το κράτος.»
Βασικά θα πρέπει να κάνει έντεχνα την υπέρβαση της πιο κάτω άποψης του Ένγκελς για το τι θα πρέπει οπωσδήποτε να αντικαταστήσει το συντριμμένο αστικό κράτος:
Βασικά θα πρέπει να κάνει έντεχνα την υπέρβαση της πιο κάτω άποψης του Ένγκελς για το τι θα πρέπει οπωσδήποτε να αντικαταστήσει το συντριμμένο αστικό κράτος:
«Αν υπάρχει κάτι που δεν επιδέχεται ΚΑΜΙΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ είναι το γεγονός ότι το κόμμα μας και η εργατική τάξη μπορούν να έλθουν στην εξουσία ΜΟΝΟ με την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΡΕΠΟΥΜΠΛΙΚΑ*. Αυτό (το πολιτικό σύστημα, αυτή η δημοκρατία) είναι ακόμα Η ΕΙΔΙΚΗ* (συγκεκριμένη) ΜΟΡΦΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ όπως απέδειξε ήδη η μεγάλη Γαλλική επανάσταση...»
δ. Το πιο κάτω απόσπασμα είναι χαρακτηριστικό για το χάος που υπάρχει στις απόψεις του Λένιν σχετικά με τον ορισμό του κράτους, σχετικά με το τι είναι κράτος.
Κεφάλαιο ΙΙ, υποκεφάλαιο 1ο, παράγραφοι 5η και 7η σχολιάζοντας απόσπασμα του Μαρξ, μας παρουσιάζει σαν ορισμό του κράτους το εξής:
Μαρξ: «
Είδαμε ήδη πιο πάνω ότι το πρώτο βήμα στην εργατική επανάσταση είναι η μετατροπή
(κατά λέξη η ανύψωση) του προλεταριάτου σε άρχουσα τάξη, η κατάκτηση της
δημοκρατίας».
Λένιν: «Εδώ βλέπουμε να διατυπώνεται μια
από τις πιο αξιόλογες ιδέες του μαρξισμού στο ζήτημα του κράτους…. και στη
συνέχεια ο εξαιρετικά ενδιαφέρων ΟΡΙΣΜΟΣ !!! του κράτους που και αυτός ανήκει
στα «λησμονημένα» του μαρξισμού. Το κράτος δηλαδή το προλεταριάτο που είναι
οργανωμένο σε άρχουσα τάξη»!!!
Αν είναι δυνατόν!! Μπορεί κάτι τέτοιο να σταθεί σαν ορισμός του κράτους!!! Δηλαδή έχουμε και θέμα με το τι σημαίνει ορισμός; Άρες μάρες… Δηλαδή είναι σαν να λέει ότι σήμερα δεν υπάρχει κράτος (αστικό) και το κράτος θα υπάρξει μόνο όταν το προλεταριάτο θα οργανωθεί σε κυρίαρχη τάξη..!!! (σκωπτικά)
Σχόλιο: Τι είναι ακριβώς κράτος κατά το Λένιν, δεν μπορεί κανείς να το πει, γιατί ο Λένιν δεν δίνει έναν μόνο ορισμό αλλά διαφορετικούς ορισμούς (διαφορετικές ουσίες) ή διαφορετικές σημασίες στη λέξη κράτος, ανάλογα με τη φάση οπορτουνισμού στην οποία βρίσκεται.
Κάθε έννοια για να υπάρχει, στοχεύει στο να εκφράζει
μια διαφορετική ουσία σε σχέση με το σύνολο των υπαρκτών ουσιών. Δεν μπορεί η
ίδια έννοια να εκφράζει διαφορετικές ουσίες (Αριστοτέλης). Η περιγραφή της ουσίας γίνεται βασικά από τον
ορισμό της (όρια σε σχέση με άλλες ουσίες) ή δευτερευόντως με την σημασία της
(το βασικό ή τα βασικά στοιχεία της ουσίας). Αλλά κάτι τέτοιο δεν συμφέρει την
προώθηση του σχεδίου του.
5. Η ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ
Ποια είναι για το Λένιν η μη πραγματική έννοια του κράτους; Το μοναδικό επεξηγηματικό δεδομένο που έχουμε από αυτόν είναι δυστυχώς μόνο το εξής:
Λένιν κεφάλαιο V, υποκεφάλαιο 2ο, παράγραφος 19η
« Παρακάτω, κατά τη μετάβαση από
τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό είναι ακόμα αναγκαία η καθυπόταξη, αλλά
πρόκειται πλέον για καθυπόταξη της μειονότητας των εκμεταλλευτών από την
πλειονότητα αυτών που υφίστανται την εκμετάλλευση. Ο ιδιαίτερος μηχανισμός, η
ιδιαίτερη μηχανή καταπίεσης, το «κράτος» είναι ΑΚΟΜΑ αναγκαίο αλλά
πρόκειται πλέον για κράτος μεταβατικό, δεν είναι πλέον κράτος με την πραγματική
έννοια του όρου γιατί η καθυπόταξη της μειονότητας των εκμεταλλευτών από την
πλειονότητα των χθεσινών μισθωτών δούλων είναι ένα σχετικά εύκολο, απλό και
φυσικό έργο, που στοιχίζει πολύ λιγότερο αίμα, από ότι η κατάπνιξη των
εξεγέρσεων των δούλων.»
Ας πάρουμε όμως πρόταση προς πρόταση ετούτο το
γραπτό του Λένιν.
« Παρακάτω, κατά τη μετάβαση από
τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό είναι ακόμα αναγκαία η καθυπόταξη, αλλά
πρόκειται πλέον για καθυπόταξη της μειονότητας των εκμεταλλευτών από την
πλειονότητα αυτών που υφίστανται την εκμετάλλευση.»
Εδώ θα περιμέναμε, συνεχίζοντας την πρότασή του, να έγραφε αυτό που έλεγε σε άλλο κεφάλαιο (κεφάλαιο ΙΙΙ, 2ο υποκεφάλαιο – «με τι πρέπει να αντικατασταθεί η κρατική μηχανή»… - , παράγραφο 12η.)
«..Και εφόσον η ίδια η
ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑ του λαού καταστέλλει τους καταπιεστές της, ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ πια «ιδιαίτερη δύναμη» καταστολής.» (Δηλαδή δεν
χρειάζεται κράτος)
Όμως δεν συνεχίζει έτσι, αλλά τώρα υποστηρίζει
ακριβώς το απόλυτα αντίθετο:
« Ο ιδιαίτερος μηχανισμός, η ιδιαίτερη μηχανή καταπίεσης, η ιδιαίτερη δύναμη
« Ο ιδιαίτερος μηχανισμός, η ιδιαίτερη μηχανή καταπίεσης, η ιδιαίτερη δύναμη
καταστολής δηλαδή το «κράτος» είναι
ΑΚΟΜΑ αναγκαίο!!!,..»
Όμως η «ιδιαίτερη μηχανή καταπίεσης», η «ιδιαίτερη δύναμη καταστολής», ΔΕΝ είναι «ΚΡΑΤΟΣ» αλλά είναι ΚΡΑΤΟΣ, σύμφωνα και με τον Ένγκελς και με δική του, σε άλλο σημείο, καιροσκοπική παραδοχή. Έτσι αν παρατηρήσουμε καλά, στην ίδια φράση βάζει και την «ιδιαίτερη δύναμη καταπίεσης» που είναι ΚΡΑΤΟΣ με την πραγματική έννοιά του και τη λέξη «κράτος» (εντός εισαγωγικών) που σημαίνει κράτος με την ΜΗ πραγματική έννοιά του. Είναι φανερό ότι θέλει να προκαλέσει σύγχυση για να μην αποχωριστεί από το προταγμά του το ΚΡΑΤΟΣ με την πραγματική έννοιά του. Αν ήθελε να το αποχωριστεί θα έγραφε κάπως έτσι: «Η μετάβαση από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό είναι αναγκαία η καθυπόταξη της μειονότητας των εκμεταλλευτών και για αυτό χρειάζεται ο μηχανισμός καταναγκασμού της «γενικής δύναμης» δηλαδή του μηχανισμού της πλειονότητας του λαού, του αυτενεργού ένοπλου λαού». Όμως δεν θέλει τον ακρατικό μηχανισμό της δημοκρατίας της κομμούνας (ΟΕΝΔΕΛ – Όλη η Ένοπλη, η Νομοθετική και η Δικαστική Εξουσία στους Λαούς) αλλά θέλει το κομματικό κράτος, την κομματική δικτατορία.
Δηλαδή «δεν κάνει τη στροφή» που έλεγε στο κεφάλαιο ΙΙΙ, υποκεφάλαιο 2ο, παράγραφος 13η.
«Από αυτή την άποψη είναι
ιδιαίτερα αξιοσημείωτο το εξής μέτρο της κομμούνας που υπογραμμίζει ο
Μαρξ:……….. η στροφή .. από το κράτος σαν «ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΔΥΝΑΜΗ» καταπίεσης μιας ορισμένης τάξης, στην
καταστολή καταπιεστών με τη «ΓΕΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ»
της ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ, των εργατών και
αγροτών (η οποία δεν είναι κράτος).»
Θέλει σώνει και καλά μια «ιδιαίτερη δύναμη» δηλαδή ένα πραγματικό ΚΡΑΤΟΣ. Δεν θέλει η γενική δύναμη- ακρατική (αυτενεργός ένοπλος λαός) να καθυποτάσσει την αστική τάξη αλλά θέλει την ύπαρξη πάλι μιας ιδιαίτερης δύναμης. Δεν θέλει τη γενική δύναμη και γι αυτό δεν την αναφέρει και γι αυτό αναφέρει την ειδική δύναμη.
Σε τούτες λοιπόν τις πρώτες εκφράσεις της παραγράφου του βάζει σε συνύπαρξη τις δύο εντελώς αντίθετες και αλληλοαποκλειόμενες δυνάμεις. Βάζει μαζί και την γενική δύναμη (πλειονότητα που υποτάσσει τη μειονότητα, για να είναι εντάξει με τον Ένγκελς) αλλά βάζει και την ιδιαίτερη δύναμη (μειονότητα να επιβάλλεται στην πλειονότητα, για να προωθήσει το δικό του πρόταγμα), πράγμα που είναι και εντελώς ασυμβίβαστο με τα άλλα λεγόμενά του. Έτσι καταστρέφει το αρχικό διαχωριστικό στοιχείο του πραγματικού κράτους από το «κράτος» με την μη πραγματική έννοια του όρου.
Θέλει σώνει και καλά μια «ιδιαίτερη δύναμη» δηλαδή ένα πραγματικό ΚΡΑΤΟΣ. Δεν θέλει η γενική δύναμη- ακρατική (αυτενεργός ένοπλος λαός) να καθυποτάσσει την αστική τάξη αλλά θέλει την ύπαρξη πάλι μιας ιδιαίτερης δύναμης. Δεν θέλει τη γενική δύναμη και γι αυτό δεν την αναφέρει και γι αυτό αναφέρει την ειδική δύναμη.
Σε τούτες λοιπόν τις πρώτες εκφράσεις της παραγράφου του βάζει σε συνύπαρξη τις δύο εντελώς αντίθετες και αλληλοαποκλειόμενες δυνάμεις. Βάζει μαζί και την γενική δύναμη (πλειονότητα που υποτάσσει τη μειονότητα, για να είναι εντάξει με τον Ένγκελς) αλλά βάζει και την ιδιαίτερη δύναμη (μειονότητα να επιβάλλεται στην πλειονότητα, για να προωθήσει το δικό του πρόταγμα), πράγμα που είναι και εντελώς ασυμβίβαστο με τα άλλα λεγόμενά του. Έτσι καταστρέφει το αρχικό διαχωριστικό στοιχείο του πραγματικού κράτους από το «κράτος» με την μη πραγματική έννοια του όρου.
Αλλά πως θα δικαιολογήσει τώρα την αλλαγή της
αρχικής παραμέτρου, για το τι είναι ή δεν είναι κράτος με την πραγματική έννοια
του όρου, αφού η ιδιαίτερη δύναμη είναι κράτος με την πραγματική έννοια;
Συνεχίζει:
«..αλλά πρόκειται πλέον για κράτος ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟ, δεν είναι πλέον κράτος με την πραγματική έννοια του όρου,..»
«..αλλά πρόκειται πλέον για κράτος ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟ, δεν είναι πλέον κράτος με την πραγματική έννοια του όρου,..»
Και γιατί δεν είναι κράτος με την πραγματική έννοια
του όρου;
Η έννοια του
μεταβατικού ή του προσωρινού δεν λέει απολύτως τίποτα. Πχ σε ένα χωριό έφτιαξαν
ένα γεφύρι σαν προσωρινό, σαν μεταβατικό πριν πολλά χρόνια και αυτό, εκτός από
το γεγονός ότι εξακολουθεί να υπάρχει (ουδέν
μονιμότερο του προσωρινού), είναι γεφύρι με την πραγματική έννοια, με την
πλήρη έννοια του όρου γεφύρι και δεν είναι «γεφύρι» δηλαδή με την μη πραγματική
έννοια του όρου.
Και επειδή η έννοια του μεταβατικού δεν του φαίνεται να είναι ισχυρή παράμετρος για τον ζητούμενο διαχωρισμό, βρίσκει και μια άλλη παράμετρο συμπληρωματική.
«… γιατί η καθυπόταξη της μειονότητας των εκμεταλλευτών από την πλειονότητα των χθεσινών μισθωτών δούλων είναι ένα σχετικά εύκολο, απλό και φυσικό έργο, που στοιχίζει πολύ λιγότερο αίμα, από ότι η κατάπνιξη των εξεγέρσεων των δούλων……..»
Και επειδή η έννοια του μεταβατικού δεν του φαίνεται να είναι ισχυρή παράμετρος για τον ζητούμενο διαχωρισμό, βρίσκει και μια άλλη παράμετρο συμπληρωματική.
«… γιατί η καθυπόταξη της μειονότητας των εκμεταλλευτών από την πλειονότητα των χθεσινών μισθωτών δούλων είναι ένα σχετικά εύκολο, απλό και φυσικό έργο, που στοιχίζει πολύ λιγότερο αίμα, από ότι η κατάπνιξη των εξεγέρσεων των δούλων……..»
Εδώ λοιπόν ο Λένιν μας εξηγεί τι εννοεί κράτος με
την ΜΗ πραγματική έννοια του όρου. Ποια είναι λοιπόν η νέα του παράμετρος για
τον διαχωρισμό των δύο εννοιών; Τώρα έχει
να κάνει με το μέγεθος της απλότητας και της ευκολίας με την οποία οι
μέχρι χθες καταπιεσμένοι θα καθυποτάσσουν τους καταπιεστές τους και από «τα
λιγότερα λίτρα του αίματος» που θα χρειάζεται γι αυτό!!!! Και όμως.
Χρησιμοποιεί τέτοια απλοϊκά σκεπτικά για να μπορέσει να περάσει το ολιγαρχικό
του πρόταγμα.
Αυτό εννοούν οι Ένγκελς και Μαρξ όταν μιλάνε για κράτος με την ΜΗ πραγματική έννοια του όρου; Όχι φυσικά. Ο Λένιν όμως δεν διστάζει να «οπορτουνίσει»- «καιροσκοπίσει» και στο παραμικρό θέμα για να μπορέσει να αλλοιώσει κάθε μαρξικό στοιχείο που του μπαίνει εμπόδιο στον, εκ των πραγμάτων, αντικομμουνιστικό στόχο του για το «όλη η εξουσία στην ηγεσία του κόμματος» (δια μέσου των μαριονετών-σοβιέτ)
Αυτό εννοούν οι Ένγκελς και Μαρξ όταν μιλάνε για κράτος με την ΜΗ πραγματική έννοια του όρου; Όχι φυσικά. Ο Λένιν όμως δεν διστάζει να «οπορτουνίσει»- «καιροσκοπίσει» και στο παραμικρό θέμα για να μπορέσει να αλλοιώσει κάθε μαρξικό στοιχείο που του μπαίνει εμπόδιο στον, εκ των πραγμάτων, αντικομμουνιστικό στόχο του για το «όλη η εξουσία στην ηγεσία του κόμματος» (δια μέσου των μαριονετών-σοβιέτ)
Και μια ακόμα παρένθεση. Το πόσο είναι απλό και εύκολο να καθυποταχθεί η αστική τάξη, μας το έδειξε και η παρισινή κομμούνα και η επανάσταση του 1917.
Επίσης το πόσο σκληρός μπορεί να είναι αυτός ο αγώνας και τι διαστάσεις μπορεί να πάρει, ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες το γνωρίζει αρκετά καλά αφού σε άλλο σημείο μας λέει:
Λένιν κεφάλαιο ΙΙ, υποκεφάλαιο 3ο, παράγραφος 5η.
« Ο σημερινός οπορτουνισμός στο
πρόσωπο του κυριότερου εκπροσώπου του……. Στην πραγματικότητα, η περίοδος αυτή
(σοσιαλιστική) είναι αναπόφευκτα περίοδος πρωτόφαντης σκληρής ταξικής πάλης,
πρωτόφαντης όξυνσης των μορφών της…»
Σημείωση:
Η έννοια της παροδικότητας του κράτους εξηγείται από το Λένιν στο κεφάλαιο ΙV, υποκεφάλαιο 2ο, τέλος 4ης παραγράφου.
«Και για να μη διαστρεβλώνουν το
νόημα της πάλης……Και η συστηματική χρήση όπλων από μια τάξη εναντίον μιας
άλλης τάξης, τι άλλο είναι , αν όχι μια «παροδική μορφή» κράτους;»
Δηλαδή, η συστηματική χρήση βίας της αστικής τάξης εναντίον της εργατικής τάξης για τόσους αιώνες ήταν «παροδική μορφή» κράτους; Ναι. Με αυτή τη σημασία της παροδικότητας μπορούμε να ισχυριστούμε ότι τα πάντα είναι παροδικά όπως πχ η ύπαρξη του ηλιακού μας συστήματος, του γαλαξία μας, του σύμπαντος κλπ.
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΗΜΙΚΡΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ;
Λένιν κεφάλαιο Ι, υποκεφάλαιο 4ο, παράγραφος 6η
«Στην πραγματικότητα, ο Ένγκελς
μιλάει εδώ για ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ του κράτους της αστικής τάξης από την προλεταριακή
επανάσταση, ενώ στη φράση για την ΑΠΟΝΕΚΡΩΣΗ αναφέρεται στα κατάλοιπα του
προλεταριακού κράτους, μετά τη σοσιαλιστική επανάσταση. Κατά τον Ένγκελς, το
αστικό κράτος δεν απονεκρώνεται αλλά καταργείται από το προλεταριάτο στην
επανάσταση. Ύστερα από την επανάσταση αυτή απονεκρώνεται το προλεταριακό κράτος
ή ημικράτος.»
Τι θα πει ημικράτος; Ο Λένιν δεν μας το εξηγεί ποτέ επ’ ακριβώς. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι με την έκφραση αυτή θέλει να μας πει ότι το «προλεταριακό» - «εργατικό» κράτος δεν είναι κράτος με την πραγματική έννοια του όρου και έτσι η άποψή του είναι συμβατή με τις απόψεις των Μαρξ και Ένγκελς. Όμως αυτό το κράτος ως προς τι είναι μισό; (αφού μια τάξη – προλεταριάτο – θα καταπιέζει μια άλλη τάξη – την αστική -;) Η απάντηση σε αυτό θα μπορούσε να δοθεί μόνο από τους ορισμούς που δίνει ο Λένιν για το κράτος και τους οποίους αναφέρουμε στο προηγούμενο υποκεφάλαιο.
Τι θα πει ημικράτος; Ο Λένιν δεν μας το εξηγεί ποτέ επ’ ακριβώς. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι με την έκφραση αυτή θέλει να μας πει ότι το «προλεταριακό» - «εργατικό» κράτος δεν είναι κράτος με την πραγματική έννοια του όρου και έτσι η άποψή του είναι συμβατή με τις απόψεις των Μαρξ και Ένγκελς. Όμως αυτό το κράτος ως προς τι είναι μισό; (αφού μια τάξη – προλεταριάτο – θα καταπιέζει μια άλλη τάξη – την αστική -;) Η απάντηση σε αυτό θα μπορούσε να δοθεί μόνο από τους ορισμούς που δίνει ο Λένιν για το κράτος και τους οποίους αναφέρουμε στο προηγούμενο υποκεφάλαιο.
Τι θα είναι λοιπόν το μισό κράτος;
Για τα μισά θέματα θα επιβάλλει τη θέλησή του πάνω
στην πλειοψηφία της κοινωνίας αυτός ο ιδιαίτερος μειοψηφικός μηχανισμός και για
τα άλλα μισά η πλειοψηφία θα υποτάσσει τη μειοψηφία; Θα είναι μισός σε μέγεθος
ο καταναγκαστικός μηχανισμός; Τίποτα από αυτά δεν μπορεί να σταθεί με τη
λογική.
Από τη στιγμή
κυρίως που δεν υπάρχει αυτενεργός ένοπλος λαός, από τη στιγμή
που όλη η ένοπλη, η νομοθετική και η δικαστική εξουσία δεν ανήκει στην
πλειονότητα τότε όλα τα υπόλοιπα είναι ΚΡΑΤΟΣ (με κεφαλαία).
Αυτές οι συγχύσεις του Λένιν οδήγησαν τελικά σε διάψευση τις προβλέψεις του. Στη ΣΕ του κομματικού καπιταλισμού, με την πάροδο του χρόνου όχι μόνο δεν μαραινόταν το κράτος αλλά αντίθετα γινόταν πιο ολοκληρωτικό, όλο και πιο καταπιεστικό για την εργατική τάξη και το λαό.
Ποιο όμως αλληθωρίζουν ή και στραβώνονται μπροστά στις ατέλειωτες αντιφάσεις, τις ατέλειωτες συγχύσεις και ανοησίες του αναθεωρητή Λένιν;
Μόνο οι εξουσιολιγούρηδες και οι επαγγελματίες «επαναστάτες».
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΣ Η ΕΜΡΥΙΚΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΥ»
ΝΚ